Πρόσφατες μελέτες τονίζουν τη σημασία του γνωστικού ελέγχου –κυρίως των δεξιοτήτων επίλυσης αντιμαχόμενων ερμηνειών– στην επίλυση της αμφισημίας. Ωστόσο, η φύση αυτών των δεξιοτήτων δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς. Επιπλέον, ο τρόπος επίλυσης της αμφισημίας και η συντακτική επεξεργασία από κλινικούς πληθυσμούς δεν έχει μελετηθεί ακόμη, ενώ άγνωστο παραμένει αν η εφαρμογή γνωστικής παρέμβασης έχει μακροπρόθεσμα οφέλη στις γλωσσικές δεξιότητες των ατόμων με γλωσσικές και/ή γνωστικές διαταραχές.
Κύριος σκοπός του προτεινόμενου έργου είναι η διερεύνηση των μηχανισμών γνωστικού ελέγχου που καθορίζουν την κατανόηση της γλωσσικής αμφισημίας, με έμφαση στην επίδοση κλινικών πληθυσμών με σοβαρές διαταραχές λόγου και/ή δεξιοτήτων γνωστικού ελέγχου (δηλαδή, εκτελεστικών λειτουργιών (ΕΛ)). Στόχοι του έργου είναι: α) Να διερευνηθεί η συμβολή των ΕΛ στην επίλυση συντακτικής αμφισημίας και της γλωσσικής επεξεργασίας από παιδιά/εφήβους τυπικής και μη τυπικής ανάπτυξης και ενήλικες. β) Να διερευνηθούν τα μακροπρόθεσμα οφέλη μιας συμπεριφορικής γνωστικής παρέμβασης στις διαφορετικές κλινικές ομάδες με στόχο την ενίσχυση των γλωσσικών τους δεξιοτήτων.
Συμπεριφορικές δοκιμασίες και δοκιμασίες οφθαλμοκίνησης θα χορηγηθούν σε (α) παιδιά/εφήβους διαγνωσμένους με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος υψηλής λειτουργικότητας, β) παιδιά/εφήβους διαγνωσμένους με Ειδική Γλωσσική Διαταραχή, γ) ενήλικες διαγνωσμένους με αφασία Broca, δ) παιδιά/εφήβους τυπικής ανάπτυξης και ε) ενήλικες χωρίς γλωσσική διαταραχή.
Η προτεινόμενη μελέτη θα έχει σημαντική επιστημονική, κοινωνική και οικονομική απήχηση. Πρώτον, η κατανόηση των μηχανισμών γνωστικού ελέγχου που υποστηρίζουν την επίλυση της συντακτικής αμφισημίας θα διαφωτίσει τόσο τη σχέση γλώσσας και νόησης όσο και τον βαθμό στον οποίο οι δύο αυτοί τομείς αλληλεπιδρούν στη διαδικασία της γλωσσικής κατανόησης. Δεύτερον, το έργο θα συμβάλει στη βελτίωση της ζωής των ατόμων με αναπτυξιακές και επίκτητες γλωσσικές διαταραχές, προλαμβάνοντας ανεπιθύμητες συνέπειες αυτών των διαταραχών, όπως ο κοινωνικός αποκλεισμός και η κατάθλιψη, που συνδέονται με χαμηλά επίπεδα ποιότητας ζωής. Τέλος, θα προσφέρει ουσιώδεις ενδείξεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα των λογοθεραπειών, συνεισφέροντας έτσι στη μείωση του κόστους τους.
