Τίτλος: Από το παρελθόν στο παρόν: Η Ελληνική ως γλώσσα πολιτισμικής κληρονομιάς στην Ελληνική Κοινότητα της Καταλονίας (GREek in CATalonia).
Επιστημονικός υπεύθυνος: Μαρία Ιακώβου
Μέλη του Εργαστηρίου που συμμετέχουν: Σπυριδούλα Βαρλοκώστα, Αντωνία Μπόζνου
Πηγή χρηματοδότησης: Καταπίστευμα Κων/νου Τσαγκαδά και ΕΛΚΕ-ΕΚΠΑ.
Διάρκεια: Αύγουστος 2023 - Δεκέμβριος 2024
Περίληψη
Στόχος του έργου είναι η μελέτη της Ελληνικής ως γλώσσας πολιτισμικής κληρονομιάς στην κοινότητα της Καταλονίας. Οι επιμέρους στόχοι του έργου είναι:
α) να χαρτογραφηθεί ο πληθυσμός που διατηρεί την Ελληνική ως γλώσσα πολιτισμικής κληρονομιάς σε μια κοινότητα που δημιουργήθηκε στο τέλος της δεκαετίας του ‘20 και δεν έχει μελετηθεί ποτέ ως τώρα
(β) να καταγραφούν ιστορικά οι δομές διδασκαλίας της Ελληνικής ως γλώσσας πολιτισμικής κληρονομιάς στο πλαίσιο της συγκεκριμένης κοινότητας
(γ) να διερευνηθεί το γλωσσικό σύστημα των χρηστών της Ελληνικής εντός του συγκεκριμένου γλωσσικού περιβάλλοντος
(δ) να μελετηθούν στάσεις και αντιλήψεις απέναντι στην Ελληνική για έναν ελληνόφωνο πληθυσμό που διαβιεί σε ένα πολύγλωσσο περιβάλλον
(ε) να διερευνηθούν διαγλωσσικές και διαπολιτισμικές επιδράσεις στις γλωσσικές συμπεριφορές των Ελλήνων της Καταλονίας
(στ) να μελετηθούν οι διδακτικές πρακτικές που εφαρμόζονται συγχρονικά από τη συγκεκριμένη γλωσσική κοινότητα στα περιβάλλοντα τα οποία υποστηρίζει (τμήματα ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού (ΤΕΓ)), προκειμένου να διατηρηθεί η Ελληνική ως γλώσσα πολιτισμικής κληρονομιάς.
Κύρια Ερευνήτρια: Αναστασία Πασπάλη
Επιστημονικός Υπεύθυνος: Δέσποινα Παπαδοπούλου
Μέλη του Εργαστηρίου που συμμετέχουν: Σπυριδούλα Βαρλοκώστα
Πηγή χρηματοδότησης: DFG funding 3875/1-1 – German Research Foundation/Deutsche Forschungsgemeinschaft, Walter Benjamin Funding Programme, Fellowship
Φορέας Υποδοχής: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Διάρκεια: 2022 - 2024
Τίτλος: Γλωσσικές και γνωστικές στρατηγικές παρέμβασης στις γλωσσικές διαταραχές
Επιστημονικός υπεύθυνος: Καθηγήτρια Σπυριδούλα Βαρλοκώστα
Πηγή χρηματοδότησης: ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ
Διάρκεια: 2019 - 2023
Προϋπολογισμός: 199,997€
Περίληψη
Πρόσφατες μελέτες τονίζουν τη σημασία του γνωστικού ελέγχου –κυρίως των δεξιοτήτων επίλυσης αντιμαχόμενων ερμηνειών– στην επίλυση της αμφισημίας. Ωστόσο, η φύση αυτών των δεξιοτήτων δεν έχει διερευνηθεί επαρκώς. Επιπλέον, ο τρόπος επίλυσης της αμφισημίας από κλινικούς πληθυσμούς δεν έχει μελετηθεί ακόμη, ενώ άγνωστο παραμένει αν η εφαρμογή γνωστικής παρέμβασης έχει μακροπρόθεσμα οφέλη στις γλωσσικές δεξιότητες των ατόμων με γλωσσικές και/ή γνωστικές διαταραχές.
Κύριος σκοπός του έργου είναι η διερεύνηση των μηχανισμών γνωστικού ελέγχου που καθορίζουν την κατανόηση της γλωσσικής αμφισημίας, με έμφαση στην επίδοση κλινικών πληθυσμών με σοβαρές διαταραχές λόγου και/ή δεξιοτήτων γνωστικού ελέγχου (δηλαδή, εκτελεστικών λειτουργιών (ΕΛ)). Στόχοι του έργου είναι: α) Να διερευνηθεί η συμβολή των ΕΛ στην επίλυση συντακτικής αμφισημίας τόσο από τυπικούς όσο και από μη τυπικούς εφήβους και ενήλικες. β) Να διερευνηθούν τα μακροπρόθεσμα οφέλη μιας συμπεριφορικής γνωστικής παρέμβασης στις διαφορετικές κλινικές ομάδες με στόχο την ενίσχυση των γλωσσικών τους δεξιοτήτων.
Συμπεριφορικές δοκιμασίες και δοκιμασίες οφθαλμοκίνησης θα χορηγηθούν σε (α) εφήβους διαγνωσμένους με Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος υψηλής λειτουργικότητας, β) εφήβους διαγνωσμένους με Ειδική Γλωσσική Διαταραχή, γ) ενήλικες διαγνωσμένους με αφασία Broca, δ) τυπικούς εφήβους και ε) ενήλικες χωρίς γλωσσική διαταραχή.
Η μελέτη θα έχει σημαντική επιστημονική, κοινωνική και οικονομική απήχηση. Πρώτον, η κατανόηση των μηχανισμών γνωστικού ελέγχου που υποστηρίζουν την επίλυση της συντακτικής αμφισημίας θα διαφωτίσει τόσο τη σχέση γλώσσας και νόησης όσο και τον βαθμό στον οποίο οι δύο αυτοί τομείς αλληλεπιδρούν στη διαδικασία της γλωσσικής κατανόησης. Δεύτερον, το έργο θα συμβάλει στη βελτίωση της ζωής των ατόμων με αναπτυξιακές και επίκτητες γλωσσικές διαταραχές, προλαμβάνοντας ανεπιθύμητες συνέπειες αυτών των διαταραχών, όπως ο κοινωνικός αποκλεισμός και η κατάθλιψη, που συνδέονται με χαμηλά επίπεδα ποιότητας ζωής. Τέλος, θα προσφέρει ουσιώδεις ενδείξεις σχετικά με την αποτελεσματικότητα των λογοθεραπειών, συνεισφέροντας έτσι στη μείωση του κόστους τους.
Τίτλος: Μορφοσυντακτική Παραγωγή και Επεξεργασία στην Αγραμματική Αφασία
Τίτλος: Μορφοσυντακτική Παραγωγή και Επεξεργασία στην Αγραμματική Αφασία
Κύρια ερευνήτρια: Μαριέλενα Σοϊλεμεζίδη
Επιστημονικός υπεύθυνος: Σπυριδούλα Βαρλοκώστα
Πηγή χρηματοδότησης: ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.
Διάρκεια: 2022 - 2024
Προϋπολογισμός: 22,500€
Περίληψη
Τα άτομα με αγραματική αφασία αντιμετωπίζουν προβλήματα με την παραγωγή και κατανόηση σύνθετων συντακτικά προτάσεων. Για παράδειγμα, αντιμετωπίζουν δυσκολίες με τη χρονική αναφορά, και ιδιαίτερα με την αναφορά στο παρελθόν. Η Bastiaanse και οι συνάδελφοί της για να δικαιολογήσουν αυτό το μοτίβο πρότειναν την PAst DIssociation LInking Hypothesis (PADILIH), η οποία ορίζει ότι η αναφορά στο παρελθόν είναι ιδιαίτερα κοστοβόρα σε γνωστικό επίπεδο, καθώς απαιτεί επιπλέον πληροφορίες από το ευρύτερο γλωσσικό περικείμενο για να καταστεί κατανοητή (discourse-linking). Παρ’ όλα αυτά, πρόσφατα ευρήματα δεν επιβεβαιώνουν αυτή τη θεωρία, καθώς υποδεικνύουν πως η αναφορά στο μέλλον είναι επίσης προβληματική, κάτι που δεν προβλέπεται από την PADILIH. Εκτός από την χρονική αναφορά, τα άτομα με αφασία αντιμετωπίζουν δυσκολίες και με τη ρηματική όψη, συχνά σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό από ότι με τη χρονική αναφορά. Η πιθανή αλληλεπίδραση μεταξύ χρονικής αναφοράς και όψης δεν έχει ερευνηθεί εκτενώς από πρηγούμενες μελέτες. Σε αυτή την έρευνα θα χορηγηθεί ένα πείραμα ολοκλήρωσης προτάσεων, στο οποίο θα «διασταυρώνονται» οι παράγοντες της χρονικής αναφοράς (παρελθόν, μέλλον) με την ρηματική όψη (συνοπτική, μη-συνοπτική) προκειμένου να διερευνηθεί (α) εάν υπάρχει διαφορά στην παραγωγή παρελθοντικής και μελλοντικής χρονικής αναφοράς στα ελληνικά, και (β) εάν η παραγωγή της παρελθοντικής/μελλοντικής αναφοράς επηρεάζεται από τη ρηματική όψη (συνοπτική/μη-συνοπτική). Τέλος, (γ) η επίδραση της θέσης του χρονικού επιρρήματος (πριν/μετά το ρήμα) θα διερευνηθεί μέσω δύο πειραμάτων: ένα πείραμα γραμματικών κρίσεων και ένα πείραμα οφθαλμικής ιχνηλάτησης (eye-tracking). Και τα τρία πειράματα θα διεξαχθούν στην ομάδα αγραμματικών (n = 20) και στην ομάδα ελέγχου, αλλά και σε μια μεγάλη ομάδα υγιών ατόμων (n = 100) με ευρύ ηλικιακό φάσμα (20-85 ετών) για να εξεταστεί αν η γλωσσική ικανότητα των υγιών ατόμων και των αγραμματικών διαφέρουν ποσοτικά και όχι ποιοτικά, όπως υποδεικνύουν προηγούμενες έρευνες.
Τίτλος: Collaboration of Aphasia Trialists II (CATs II)
Τίτλος: Πλατφόρμα Λογοθεραπείας με Εικονικό Βοηθό – PLAN-V
Επιστημονικός υπεύθυνος: Αρχόντω Τερζή
Μέλη του Εργαστηρίου που συμμετέχουν: Σπυριδούλα Βαρλοκώστα
Πηγή χρηματοδότησης: Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ
Διάρκεια: 2020 - 2023
Περίληψη
Αντικείμενο του έργου «Πλατφόρμα Λογοθεραπείας με Εικονικό Βοηθό» (A Speech and Language Therapy Platform with Virtual Agent: PLan-V) είναι η ανάπτυξη μιας καινοτόμου διαδραστικής πλατφόρμας για εξατομικευμένη λογοθεραπευτική παρέμβαση σε άτομα με χρόνια ελλείμματα λόγου και ομιλίας. Μέσω της πλατφόρμας οι ασθενείς μπορούν να εξασκούνται στον χώρο τους, χωρίς να απαιτείται η παρουσία φυσικού λογοθεραπευτή, με τη βοήθεια ενός εικονικού βοηθού (Avatar). Παράλληλα, η πλατφόρμα επιτρέπει στους λογοθεραπευτές να σχεδιάζουν και να χορηγούν εξ αποστάσεως εξατομικευμένα προγράμματα λογοθεραπείας στους ασθενείς και να αξιολογούν τακτικά την πορεία τους.
Τίτλος: Investigating the effectiveness of cognitive vs. linguistic treatment in language disorders: behavioral and transcranial magnetic stimulation approaches (GogLiTreat). Project J6-1806.
Επιστημονικός υπεύθυνος: Χριστίνα Μανουηλίδου
Μέλη του Εργαστηρίου που συμμετέχουν: Σπυριδούλα Βαρλοκώστα, Μιχαέλα Νεραντζίνη
Πηγή χρηματοδότησης: ARRS (Slovenian Research Agency), SC: Assoc. Prof. Christina Manouilidou. University of Ljubljana. Duration: 2019-2021.
Διάρκεια: 2019 - 2021
Τίτλος: Διερεύνυση των προτύπων δεσμού μητέρας και πατέρα με παιδί με ΔΑΦ και βελτίωση της ποιότητας του δεσμού μέσω ενός μοντέλου Νατουραλιστικής Συμπεριφορικής-Αναλυτικής παρέμβασης
Επιστημονικός υπεύθυνος: Αγγελική Γενά
Μέλη του Εργαστηρίου που συμμετέχουν: Σπυριδούλα Βαρλοκώστα (Αναπληρωτής Επιστημονικός Υπεύθυνος)
Πηγή χρηματοδότησης: [ΕΔΒΜ34] «Υποστήριξη ερευνητών με έμφαση στους νέους ερευνητές»
Διάρκεια: 2019 - 2020
Περίληψη
Τα βρέφη γεννιούνται με την έμφυτη ανάγκη για σύνδεση και αναζητούν τη συναισθηματική ασφάλεια και φροντίδα από τους γονείς τους. Η ποιότητα της συναισθηματικής σχέσης, του συναισθηματικού δεσμού (attachment) γονέα-παιδιού, στα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού, επηρεάζει την συναισθηματική και κοινωνική του ανάπτυξη σε σημαντικό βαθμό. Ο τύπος του συναισθηματικού δεσμού ενός παιδιού με τους γονείς τους λειτουργεί ως «οδηγός» για τις μελλοντικές του σχέσεις. Σε αντίθεση με παλαιότερες έρευνες που υποστήριζαν την αδυναμία των παιδιών με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) να αναπτύξουν συναισθηματικό δεσμό με τους γονείς τους, τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα καταδεικνύουν το αντίθετο.
Στόχος της παρούσας έρευνας ήταν να μελετηθεί ο τύπος δεσμού τεσσάρων αγοριών με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ), ηλικίας από 2 έως 5 ετών, με τη μητέρα και με τον πατέρα τους. Οι στοχεύσεις της έρευνας αφορούν: α) στην πρόοδο του παιδιού με ΔΑΦ, β) στην ενδυνάμωση των γονέων στον γονεϊκό ρόλο μέσω της συστηματικής εκπαίδευσης τους για αποτελεσματικότερους τρόπους αλληλεπίδρασης με το παιδί τους με ΔΑΦ και γ) στην ποιοτική αναβάθμιση της αλληλεπίδρασης γονέα-παιδιού με ΔΑΦ με σκοπό την ανάπτυξη μιας αμοιβαία ικανοποιητικής σχέσης. Τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαιώνουν την ικανότητα των παιδιών με ΔΑΦ να αναπτύσσουν δεσμό με τους γονείς τους, τη σημασία των ατομικών χαρακτηριστικών του κάθε παιδιού με ΔΑΦ στη διαμόρφωση ασφαλούς δεσμού, και την καθοριστική συμβολή συγκεκριμένων γονικών συμπεριφορών (π.χ. φυσικός τρόπος αλληλεπίδρασης με το παιδί τους, μειωμένο επίπεδο στρες, εποικοδομητικό παιχνίδι χωρίς εντολές και καθοδήγηση κ.ά.) για τη σύναψη ενός ασφαλούς δεσμού με τα παιδιά τους.
Αυτή η έρευνα έχει σημαντικές εφαρμογές στο πεδίο του Αυτισμού και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την συστημική, συμπεριφορική-αναλυτική παρέμβαση και τις εφαρμογές της στην εκπαίδευση γονέων.
Τίτλος: Ονοματική μορφοσύνταξη και σειρά των όρων στην Ελληνική ως γλώσσα πολιτισμικής κληρονομιάς σε σχέση με τις κυρίαρχες γλώσσες
Επιστημονικός υπεύθυνος: Καθηγήτρια Άρτεμις Αλεξιάδου (Humboldt University of Berlin)
Μέλη του Εργαστηρίου που συμμετέχουν: Σπυριδούλα Βαρλοκώστα
Πηγή χρηματοδότησης: Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) – FOR 2537
Διάρκεια: 2018 - 2021
Περίληψη
Αυτό το ερευνητικό έργο εξετάζει σε ποιο βαθμό οι ποικιλίες της ελληνικής γλώσσας στη Γερμανία και στις ΗΠΑ δείχνουν νέα γραμματικά μοτίβα στον τομέα της ονοματικής μορφοσύνταξης και της σειράς όρων. Το Πακέτο Εργασίας (ΠΕ) 1 θα επικεντρωθεί στα εξής: (i) μορφοσύνταξη και σειρά όρων εντός της ΠροσδΦ και την αλληλεπίδρασή της με (ii) φαινόμενα σειράς όρων εντός της πρότασης, συγκεκριμένα την αριστερή περιφέρεια, την τοποθέτηση ρήματος και τη σχέση μεταξύ της σειράς όρων και την πληροφοριακή δομή. Το ΠΕ1 εξετάζει μη κανονικές δομές, σε συστηματικές συγκρίσεις με δεδομένα από μονόγλωσσους ομιλητές, συμπεριλαμβανομένων και δεδομένων ανεπίσημου λόγου, στο πλαίσιο των ακόλουθων τριών υποθέσεων: Language Change Hypothesis, Interface Hypothesis και Internal Dynamics Hypothesis.
Τίτλος: Εκμάθηση και διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας
Επιστημονικός υπεύθυνος: Δρ. Μαρία Ανδριά
Μέλη του Εργαστηρίου που συμμετέχουν: Σπυριδούλα Βαρλοκώστα, Παναγιώτης Παναγόπουλος
Πηγή χρηματοδότησης: ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.
Διάρκεια: 2018 - 2021
Περίληψη
Σκοπός του ερευνητικού προγράμματος είναι να μελετήσει τον τρόπο εκμάθησης και διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε διαφορετικά περιβάλλοντα μάθησης (Δεύτερο και Ξένο) και να εντοπίσει καλές πρακτικές διδασκαλίας που θα μπορούσαν να διευκολύνουν τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας σε καθένα από αυτά τα περιβάλλοντα. Δεδομένης της αυξανόμενης ανάγκης για την εκμάθηση της ελληνικής ως Δεύτερης Γλώσσας / Ξένης Γλώσσας, αφενός η εξέταση του τρόπου με τον οποίο μπορεί να διδαχθεί η ελληνική γλώσσα με πιο αποτελεσματικό τρόπο σε διαφορετικές ομάδες μαθητών και αφετέρου η επικέντρωση στην κατάλληλη εκπαίδευση και πιστοποίηση των διδασκόντων είναι θέματα μεγάλης σημασίας για την κοινωνία μας. Προκειμένου να ερευνηθούν αυτά τα θέματα, το συγκεκριμένο έργο θέτει τρεις αλληλένδετες και επιμέρους μελέτες. Οι τρεις αυτές μελέτες αποσκοπούν στο να προσεγγίσουν την περιοχή της Ελληνικής ως Δεύτερης / Ξένης Γλώσσας από διαφορετικές οπτικές γωνίες λαμβάνοντας υπόψη όλους τους συμμετέχοντες στη διαδικασία εκμάθησης. Πιο συγκεκριμένα, η Μελέτη 1 στοχεύει στην ανάλυση της αλληλεπίδρασης στην τάξη κατά την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας σε περιβάλλον Δεύτερης και Ξένης Γλώσσας. Η Μελέτη 2 στοχεύει αφενός να διερευνήσει τα οφέλη που αποκτούν οι διαφορετικές ομάδες μαθητών κατά την περίοδο διδασκαλίας όσον αφορά επιμέρους όψεις της γλώσσας, την πραγματολογική ικανότητα και την κοινωνικοπολιτισμική συνείδηση και αφετέρου να συσχετίσει αυτά τα οφέλη με ατομικούς παράγοντες (κίνητρο, ηλικία, φύλο μεταξύ άλλων). Η Μελέτη 3, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο της Δια Βίου Μάθησης, επικεντρώνεται στις αντιλήψεις των καθηγητών και των μελλοντικών εκπαιδευτικών αναφορικά με θέματα επιμόρφωσης, διδακτικών πρακτικών στην τάξη, αυτό-αξιολόγησης και επαγγελματικής εξέλιξης.
Τίτλος: Η απόδοση αναφοράς σε αντωνυμίες σε Έλληνες φυσικούς ομιλητές της Ελληνικής με τη νόσο Αλτσχάιμερ (Υποτροφίες Υποψήφιων Διδακτόρων)
Κύρια ερευνήτρια: Κατερίνα Φραγκοπούλου
Επιστημονικός υπεύθυνος: Σπυριδούλα Βαρλοκώστα
Πηγή χρηματοδότησης: ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.
Διάρκεια: 2017 - 2020
Προϋπολογισμός: 29.100€
Περίληψη
Η παρούσα έρευνα μελετά τις αντωνυμίες και την απόδοση αναφοράς σε Έλληνες ασθενείς με άνοια τύπου Αλτσχάιμερ. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζεται η παραγωγή αντωνυμιών μέσω του αυθόρμητου και ημι-δομημένου λόγου με σκοπό να διερευνηθεί αν οι Έλληνες ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ χρησιμοποιούν τις αντωνυμίες με ακατάλληλα, ασαφή και αδέσμευτα αντικείμενα αναφοράς. Η κατανόηση των αντωνυμιών μελετάται (α) με μια δοκιμασία επιλογής εικόνας με σκοπό να εξεταστεί αν υπάρχουν παραβιάσεις των αρχών της αναφορικής δέσμευσης στις προσωπικές αντωνυμίες ισχυρού τύπου, στις αυτοπαθείς αντωνυμίες και στα κλιτικά, και (β) με μια δοκιμασία κατανόησης αντωνυμιών με στόχο να διερευνηθεί η κατανόηση της συμφωνίας αριθμού (και εμμέσως του γένους) στις προσωπικές αντωνυμίες ισχυρού τύπου και στα κλιτικά, καθώς και ο ρόλος της απόστασης μεταξύ της αντωνυμίας και του αντικειμένου αναφοράς του σε δομές συμφωνίας αριθμού. Τέλος, εξετάζεται εάν υπάρχουν συσχετίσεις μεταξύ των γνωστικών δεξιοτήτων (μνήμη εργασίας, κατονομασία, σημασιολογική ευχέρεια και έλεγχος αναστολών) και των γλωσσικών επιδόσεων και αν η επίδοση των ασθενών με άνοια τύπου Αλτσχάιμερ στις γνωστικές δεξιότητες μπορεί να προβλέψει τις επιδόσεις τους στα γλωσσικά τεστ.
Τίτλος: Συντακτικές ικανότητες στην άνοια: Στοιχεία από Έλληνες φυσικούς ομιλητές της Ελληνικής με τη νόσο Αλτσχάιμερ (Υποτροφίες Υποψήφιων Διδακτόρων)
Κύρια ερευνήτρια: Δήμητρα Αρφάνη
Επιστημονικός υπεύθυνος: Σπυριδούλα Βαρλοκώστα
Πηγή χρηματοδότησης: ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.
Διάρκεια: 2019 - 2021
Προϋπολογισμός: 17,100€
Περίληψη
Η παρούσα έρευνα εξετάζει τη συντακτική ικανότητα σε ελληνόφωνους ομιλητές με Νόσο Αλτσχάιμερ. Διερευνάται η κατανόηση και η παραγωγή συντακτικά πολύπλοκων προτάσεων στο πρώιμο στάδιο της νόσου. Προηγούμενες έρευνες έχουν επισημάνει ότι η συντακτική κατανόηση στη Νόσο Αλτσχάιμερ επηρεάζεται όσο αυξάνεται η συντακτική πολυπλοκότητα. Συγκεκριμένα, οι ασθενείς με Νόσο Αλτσχάιμερ παρουσιάζουν χειρότερη επίδοση στις αναφορικές προτάσεις αντικειμένου, που έχουν μη-κανονική σειρά όρων (π.χ. Ο άντρας που κυνηγά η κοπέλα είναι ψηλός), συγκριτικά με τις αναφορικές προτάσεις υποκειμένου, που έχουν κανονική σειρά όρων (π.χ. Ο άντρας που κυνηγά την κοπέλα είναι ψηλός). Ωστόσο, ορισμένες μελέτες υποστηρίζουν ότι ο παράγοντας που επηρεάζει τη συντακτική κατανόηση είναι ο αριθμός των προτάσεων και ρημάτων σε ένα εκφώνημα και όχι η συντακτική πολυπλοκότητα. Όσον αφορά τη συντακτική παραγωγή, αρκετές μελέτες αυθόρμητου λόγου δεν εντοπίζουν σημαντικές διαφορές στον λόγο των ασθενών με Νόσο Αλτσχάιμερ συγκριτικά με τον λόγο των υγιών ηλικιωμένων. Εντούτοις, στον αυθόρμητο λόγο είναι δύσκολος ο εντοπισμός συγκεκριμένων συντακτικών ελλειμμάτων. Έτσι, παραμένει ανοιχτό το ερώτημα αν τα άτομα με Νόσο Αλτσχάιμερ έχουν φυσιολογική επίδοση όταν πρέπει να παράγουν συντακτικά πολύπλοκες δομές σε δομημένες δοκιμασίες εκμαίευσης. Στόχος της έρευνας είναι να διερευνηθεί η συντακτική κατανόηση και παραγωγή στη Νόσο Αλτσχάιμερ σε μια μορφολογικά πλούσια γλώσσα, όπως η Ελληνική, στην οποία γραμματικοποιούνται τα μορφοσυντακτικά χαρακτηριστικά του Γένους, του Αριθμού και της Πτώσης. Θα εξεταστεί ο ρόλος του μήκους της πρότασης, της συντακτικής πολυπλοκότητας και των φ-χαρακτηριστικών στη γλωσσική επεξεργασία των ασθενών με Νόσο Αλτσχάιμερ, όπως και η αλληλεπίδρασή τους με τη μνήμη εργασίας και τη λεξική επεξεργασία, οι οποίες εμφανίζουν ελλείμματα, με στόχο να εντοπιστούν συντακτικά φαινόμενα και χαρακτηριστικά που μπορούν να αποτελέσουν κλινικούς δείκτες για την πρώιμη διάγνωση της νόσου. Μέσω της έρευνας θα παραχθεί θεωρητική γνώση για το συντακτικό έλλειμμα στη Νόσο Αλτσχάιμερ και δεδομένα για κλινικές εφαρμογές στη διάγνωση, παρακολούθηση και υποστήριξη των ασθενών με Νόσο Αλτσχάιμερ.
Τίτλος: Βελτιώνοντας τις προφορικές γλωσσικές δεξιότητες των παιδιών στην Ευρώπη και αλλού – μια συνεργασία που εστιάζει σε παρεμβάσεις για παιδιά με δυσκολίες στην εκμάθηση της πρώτης γλώσσας
Επιστημονικός υπεύθυνος: Καθηγητής James Law
Μέλη του Εργαστηρίου που συμμετέχουν: Σπυριδούλα Βαρλοκώστα, Μιχαέλα Νεραντζίνη, Κατερίνα Δρακουλάκη
Πηγή χρηματοδότησης: European Cooperation in Science and Technology
Διάρκεια: 2015 - 2019
Περίληψη
Η ανάπτυξη της προφορικής γλώσσας τόσο στο επίπεδο της αντίληψης όσο και στο επίπεδο της παραγωγής αποτελεί βασικό στάδιο στην ανάπτυξη του παιδιού, καθώς επηρεάζει την ανάπτυξη προσωπικών, κοινωνικών και ακαδημαϊκών δεξιοτήτων στο σχολικό περιβάλλον αλλά και στο μετέπειτα εργασιακό περιβάλλον. Τα περισσότερα παιδιά αποκτούν αυτές τις δεξιότητες χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια. Ωστόσο, ένας σημαντικός αριθμός παιδιών, εκείνα που έχουν γλωσσικές δυσκολίες, δεν τα καταφέρνουν. Οι γλωσσικές δυσκολίες επηρεάζουν 5.8 εκατομμύρια παιδιά και νέους ανθρώπους (0-18 ετών) στην Ευρώπη. Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι υπάρχουν στρατηγικές παρέμβασης που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τις γλωσσικές δεξιότητες αυτών των παιδιών. Ωστόσο, οι σχετικές πληροφορίες δεν διαχέονται σωστά και οι αντίστοιχες υπηρεσίες δεν είναι οι ίδιες στην Ευρώπη. Στόχος της συγκεκριμένης Δράσης είναι να εμπλουτίσει τα επιστημονικά δεδομένα σε αυτό το πεδίο, να βελτιώσει τις υπηρεσίες που παρέχονται σε παιδιά με γλωσσικές διαταραχές, και να αναπτύξει ένα βιώσιμο δίκτυο ερευνητών που θα είναι σε θέση να απαντήσουν σε βασικά ερωτήματα.
